Rak płuc – co musisz wiedzieć? Poznaj przyczyny, objawy, jak rozpoznać i możliwości leczenia

W artykule odpowiadamy na te pytania, omawiając przyczyny raka płuc, wczesne objawy raka płuc oraz możliwości leczenia i profilaktyki raka płuc.

Czym jest rak płuc?

Rak płuc jest nowotworem złośliwym wywodzącym się głównie z komórek nabłonka dróg oddechowych i może obejmować różne typy histologiczne. Najczęściej wyróżnia się dwa główne rodzaje: raka drobnokomórkowego (SCLC) oraz niedrobnokomórkowego (NSCLC), które różnią się przebiegiem i reakcją na leczenie. W Polsce rak płuc stanowi główną przyczynę zgonów nowotworowych, co podkreśla wagę edukacji i wczesnego wykrywania tej choroby.

Objawy raka płuc mogą być bardzo różnorodne na początku, często mylone z przeziębieniem, dlatego ważne jest, aby nie bagatelizować długotrwałego kaszlu. Wczesne objawy niestety często pozostają niezauważone, a choroba wykrywana jest w późniejszych stadiach, co znacząco wpływa na skuteczność terapii i rokowania. A jakie są główne przyczyny raka płuc?

Przyczyny i czynniki ryzyka raka płuc

Główną przyczyną rozwoju raka płuc jest palenie tytoniu – według badań Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 80% przypadków raka płuc wiąże się z nałogiem nikotynowym. Ryzyko zachorowania na raka płuc u mężczyzny, który pali 30 papierosów dziennie przez 10 lat, wzrasta dziesięciokrotnie w porównaniu do osoby niepalącej. Jeśli dzienna liczba papierosów wynosi 40, ryzyko wzrasta aż 60-krotnie. Warto również pamiętać, że osoby narażone na bierne wdychanie dymu tytoniowego także znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka. [6] W dymie tytoniowym znajduje się ponad 70 substancji rakotwórczych, takich jak benzen, arsen czy nitrozoaminy, które mogą powodować zmiany w DNA komórek. [1]

Przyczyny raka płuc obejmują także narażenie na substancje toksyczne, takie jak azbest, radon oraz zanieczyszczenia powietrza. Na ryzyko rozwoju raka płuc mają także wpływ czynniki genetyczne. Badania pokazują, że czynniki genetyczne mogą wpływać na zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuc, zwłaszcza u osób z rodzinną historią tej choroby. Według American Lung Association [2], posiadanie bliskich krewnych, którzy cierpieli na raka płuc, może zwiększać podatność na rozwój tego nowotworu.

Rak płuc – objawy

Objawy raka płuc różnią się w zależności od stadium choroby. Wczesne objawy raka płuc obejmują przewlekły kaszel, duszności, nawracające infekcje dróg oddechowych oraz chrypkę.

W miarę postępu choroby pojawiają się typowe objawy raka płuc, takie jak ból w klatce piersiowej, krwioplucie, utrata masy ciała oraz ogólne osłabienie organizmu.

Szczególnie warto zwrócić uwagę na te najczęstsze objawy raka płuc, czyli:

• uporczywy kaszel
• duszność
• krwioplucie
• chrypka
• mogą pojawić się również inne, mniej specyficzne dolegliwości.

Najczęstsze objawy raka płuc mogą być łatwo pomylone z objawami przeziębienia lub grypy, dlatego ważne jest, aby zgłaszać się do lekarza w przypadku utrzymywania się dolegliwości.

Zaawansowany rak płuc – objawy

Objawy mogą być bardziej nasilone i różnorodne niż w początkowych stadiach choroby, obejmując między innymi silny ból w klatce piersiowej, utratę apetytu i znaczną utratę masy ciała. Mogą się objawiać nie tylko ze strony układu oddechowego, ale również powodować problemy neurologiczne, takie jak zaburzenia równowagi czy problemy z pamięcią.

Nietypowe objawy raka płuc

Nietypowe objawy raka płuc to bóle kostne (w przypadku przerzutów do kości), objawy neurologiczne, jak bóle głowy czy napady padaczkowe (przerzuty do mózgu), a także objawy skórne, które pojawiają się w zaawansowanych stadiach. [4] Objawy neurologiczne są spowodowane przerzutami do mózgu, takimi jak bóle głowy czy problemy z pamięcią.

Rak płuc daje też objawy skórne, takie jak pęcherze, owrzodzenia czy zmiany paznokci. Każdy z tych objawów może być pierwszym sygnałem alarmowym o zaawansowanym etapie choroby, wymagającym szybkiej interwencji medycznej. [9] Objawy raka płuc mogą się różnić w zależności od rodzaju komórek nowotworowych, które zaatakowały płuca czy nawet być mylone z innymi chorobami płuc.

Rak płuc u dzieci

U dzieci rak płuca najczęściej występującym jako blastoma opłucnowo-płucna (PPB), która rozwija się przed 5. rokiem życia. Objawy są mylące, przypominające infekcje oddechowe, np. przewlekły kaszel i duszność. Diagnozę stawia się głównie przez tomografię komputerową (CT) i rezonans magnetyczny (MRI). Leczenie obejmuje chirurgię i, w przypadku zaawansowanych form, chemioterapię. [7]

Rak płuc u kobiet

Objawy raka płuc u kobiet są takie same jak u mężczyzn, jednak u kobiet mogą pojawiać się częściej dodatkowe symptomy, takie jak ból w okolicy barku, chrypka, zmęczenie czy zmiany w poziomie hormonów. [8]

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Do lekarza należy zgłosić się, gdy pojawi się przewlekły kaszel trwający ponad trzy tygodnie, duszności, ból w klatce piersiowej, nawracające infekcje układu oddechowego, krwioplucie, chrypka, utrata masy ciała lub inne niepokojące objawy, zwłaszcza u osób z grup ryzyka, takich jak palacze. Wczesna konsultacja medyczna może znacznie poprawić rokowania, a aby wiedzieć, jak leczyć raka płuc, lekarze dobierają indywidualną terapię.

Stadia raka płuc

Rozwój raka płuc opisuje się w kilku stadiach, od I do IV, gdzie każdy etap określa stopień zaawansowania choroby oraz obecność przerzutów. Stadium I charakteryzuje się ograniczeniem guza do płuc, co umożliwia leczenie chirurgiczne, natomiast 4 stadium raka płuc często oznacza, że rak rozprzestrzenił się na inne organy (przerzuty).

Opracowana przez Międzynarodowe Stowarzyszenie do Badań nad Rakiem Płuca [10], pozwala ocenić rozległość choroby na podstawie 3 głównych czynników:

1. T (tumor) – opisuje wielkość i rozległość guza pierwotnego w płucu.
2. N (nodes) – określa, czy rak rozprzestrzenił się na pobliskie węzły chłonne.
3. M (metastases) – informuje o obecności przerzutów do odległych narządów.

Na podstawie tych 3 parametrów określa się 4 główne stadia zaawansowania raka płuc:

1. I stadium – guz jest ograniczony do płuca i nie rozprzestrzenił się na węzły chłonne.
2. II stadium – guz jest większy lub zaatakował pobliskie węzły chłonne.
3. III stadium – rak rozprzestrzenił się na większe obszary w klatce piersiowej, w tym na węzły chłonne po drugiej stronie.
4. IV stadium – rak rozprzestrzenił się poza klatkę piersiową, do innych narządów, np. wątroby, kości czy mózgu. Przy 4 stadium raka płuc objawy są jednocześnie zróżnicowane i intensywne, obejmują nie tylko układ oddechowy, ale również inne narządy, takie jak kości, wątroba czy mózg, prowadząc do poważnych powikłań.

Wczesna diagnoza jest kluczowa – pacjenci z nowotworem wykrytym we wczesnych stadiach mają większe szanse na przeżycie [3].

Jak szybko postępuję rak płuc? Tempo rozwoju raka płuc jest bardzo niejednolite i zależy od wielu czynników, takich jak typ histologiczny nowotworu, stadium zaawansowania choroby oraz indywidualnych cech pacjenta. Niektóre rodzaje raka płuc, zwłaszcza drobnokomórkowy, charakteryzują się bardzo agresywnym przebiegiem i mogą szybko się rozprzestrzeniać, prowadząc do poważnych powikłań w krótkim czasie. Wczesne stadium raka płuc może rozwijać się przez wiele lat bez wyraźnych objawów, jednak w miarę postępu choroby tempo wzrostu guza zazwyczaj przyspiesza, prowadząc do pojawienia się charakterystycznych symptomów.

Jakie badania na wykrycie raka płuc?

Diagnostyka raka płuc opiera się na zaawansowanych technikach obrazowania jak tomografia komputerowa (TK), która pozwala na dokładne określenie wielkości i lokalizacji guza. W niektórych przypadkach stosuje się pozytonową tomografię emisyjną (PET) oraz rezonans magnetyczny (MRI), które pomagają w ocenie przerzutów. Kluczowym badaniem jest także biopsja, która umożliwia analizę histopatologiczną pobranej tkanki. Ważne jest, aby osoby z grup ryzyka regularnie wykonywały badania. [5]

Leczenie raka płuc

Rak płuc pozostaje jednym z najbardziej śmiertelnych nowotworów, a jego skuteczne leczenie zależy od wczesnego wykrycia i precyzyjnej diagnostyki raka płuc. Dzięki nowoczesnym metodom obrazowania badaniom możliwe jest szybkie rozpoznanie choroby, co pozwala na wdrożenie odpowiednich metod leczenia. Czy można wyleczyć się z raka płuc? Tak, ale skuteczność leczenia zależy od stadium wykrycia oraz reakcji pacjenta na terapię.

Główne metody leczenia raka płuc w Polsce to m.in.: leczenie chirurgiczne, chemioterapia, radioterapia, radiochemioterapia, leczenie celowane i leczenie paliatywne. O wyborze danej metody zawsze decyduje lekarz prowadzący leczenie. Jeśli zastanawiasz się, gdzie leczyć raka płuc, to podczas poszukiwania miejsca leczenia raka płuc, zweryfikuj, czy ośrodek oferuje pełen zakres terapii i dysponuje doświadczonym zespołem specjalistów. To kluczowe dla skutecznej terapii.

Pamiętaj, że Fundacja Cancer Fighters oferuje szerokie spektrum wsparcia, zarówno emocjonalnego, jak i praktycznego – poprzez pomoc w dostępie do lekarza czy zebranie środków na leczenie. Dowiedz się, jak zostać podopiecznym fundacji.

Rokowania dla raka płuc

Rokowania dla raka płuc zależą głównie od stadium, rodzaju nowotworu oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Pacjenci z wcześnie wykrytym rakiem płuc mają większe szanse na długie życie. Niezbędna jest pomoc chorym na raka, która obejmuje dostęp do nowoczesnych terapii, opiekę psychologiczną i wsparcie społeczne. Na rokowania wpływa także wiek pacjenta oraz jego odpowiedź na leczenie. Wczesne wykrycie oraz stosowanie nowoczesnych terapii, takich jak immunoterapia, poprawiają rokowania dla wielu pacjentów.

Przerzuty raka płuc

Rak płuc ma tendencję do dawania przerzutów, szczególnie do kości, mózgu, wątroby oraz nadnerczy. Przerzuty raka płuc mogą prowadzić do nasilenia objawów, takich jak silne bóle kostne, zaburzenia neurologiczne oraz ogólne osłabienie organizmu. Obecność przerzutów znacząco wpływa na wybór leczenia oraz pogarsza rokowania.

Profilaktyka i wczesne wykrywanie raka płuc

Najważniejszym krokiem w profilaktyce raka płuc jest unikanie palenia oraz regularne wykonywanie badań przesiewowych dla osób z grup ryzyka. W Polsce coraz bardziej popularne stają się badania tomograficzne niskiej dawki dla wieloletnich palaczy, które mogą wykryć zmiany nowotworowe we wczesnym stadium. Regularne kontrole oraz zdrowy styl życia mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania.

Bibliografia

1. WHO, „Tobacco,” who.int, brak daty publikacji, [dostęp: 25 października 2024]
2. American Lung Association, „What Causes Lung Cancer” lung.org, brak daty publikacji, [dostęp: 25 października 2024],
3. Krajowy Rejestr Nowotworów, „Rak płuca” czytelniamedyczna.pl, brak daty publikacji, [dostęp: 25 października 2024],
4. Wielkopolskie Centrum Onkologii, „Informator Rak Płuca” wco.pl, brak daty publikacji, [dostęp: 25 października 2024],
5. Murray, R.P. et al., „Health Consequences of Smoking: Nicotine Addiction and Cigarette Smoking” PMC, brak daty publikacji, [dostęp: 25 października 2024],
6. Via Medica, „Rak płuc,” Forum Medycyny Rodzinnej, viamedica.pl, brak daty publikacji [dostęp: 25 października 2024],
7. National Cancer Institute, „Pleuropulmonary Blastoma” cancer.gov, brak daty publikacji, [dostęp: 25 października 2024],
8. Memorial Sloan Kettering Cancer Center, „Lung Cancer in Women and Nonsmokers: What To Know About Symptoms, Diagnosis, and Treatment” mskcc.org, brak daty publikacji, [dostęp: 25 października 2024],
9. Diag.pl, „Rak płuc – objawy we wczesnym i dalszym stadium” diag.pl, brak daty publikacji, [dostęp: 25 października 2024],
10. Onkologia.org, „Nowotwory płuca i opłucnej stadia zaawansowania”, brak daty publikacji, [dostęp: 29 października 2024],