Rak piersi – najczęstsze objawy, przyczyny, rokowanie i możliwości leczenia

Rak piersi to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów u kobiet na całym świecie. Choć brzmi to przerażająco, wiedza o tej chorobie jest kluczowa w walce z nią. To temat, który wzbudza duże zainteresowanie, szczególnie że wczesne wykrycie tej choroby znacząco zwiększa szanse na wyleczenie. Pierwsze objawy raka piersi są często subtelne i łatwo je przeoczyć, dlatego tak ważne jest regularne badanie piersi i wizyty kontrolne u ginekologa. Także wczesna diagnostyka i świadomość są kluczowe, aby skutecznie walczyć z tym rodzajem nowotworu.

W dalszej części artykułu przybliżymy najważniejsze informacje na ten temat: omówimy szczegółowo pierwsze objawy raka piersi, które powinny wzbudzić czujność, przedstawimy najczęstsze przyczyny raka piersi, a także nowoczesne metody diagnostyki i leczenia.

Czym jest rak piersi?

Rak piersi to nowotwór złośliwy, powstający z komórek gruczołu piersiowego, które zaczynają się w niekontrolowany sposób namnażać, tworząc guz. Proces powstawania jest wieloczynnikowy i obejmuje zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Mutacje genów supresorowych nowotworów oraz onkogenów odgrywają kluczową rolę w inicjacji i progresji choroby. Dodatkowo, czynniki hormonalne, takie jak estrogeny i progesteron, mogą wpływać na wzrost komórek rakowych. Biologia molekularna raka piersi dostarcza coraz więcej informacji na temat molekularnych mechanizmów tej choroby [5]. 

Rak piersi przeważnie występuje u kobiet, ale u mężczyzn również może się pojawić, choć zdecydowanie rzadziej. Najczęstszym pierwszym objawem raka piersi u mężczyzn jest bezbolesny guz znajdujący się za brodawką sutkową. Takie zmiany występują u około 85-90% pacjentów. [10]

Przyczyny raka piersi

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet w krajach rozwiniętych. Co roku na świecie diagnozuje się go u ponad 1,5 miliona kobiet, a blisko 400 tysięcy kobiet umiera z powodu tej choroby. Stanowi on około 23% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe u kobiet i około 14% zgonów z tego powodu. [6]

Przyczyny raka piersi obejmują głównie predyspozycje genetyczne, szczególnie mutacje genów BRCA1 i BRCA2, które znacząco zwiększają ryzyko zachorowania. Inne czynniki to wiek, wcześniejsze przypadki raka w rodzinie oraz styl życia (np. dieta, spożywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej). Wpływ na rozwój choroby ma również ekspozycja hormonalna – kobiety, które wcześnie zaczęły miesiączkować lub późno weszły w menopauzę, są bardziej narażone na raka piersi. [1]

Objawy nowotworu piersi mogą być bardzo różne, dlatego tak ważne są regularne badania profilaktyczne, a w dalszej kolejności znajomość czynników ryzyka.

Czynniki ryzyka raka piersi u kobiet:

1. Historia osobista raka piersi – kobiety, które wcześniej chorowały na raka piersi, są bardziej narażone na jego nawrót, nawet w drugiej piersi.
2. Historia rodzinna nowotworów – rak piersi u bliskich krewnych sugeruje genetyczne predyspozycje lub wspólne czynniki środowiskowe.
3. Mutacje BRCA1 i BRCA2 – mutacje tych genów znacząco podnoszą ryzyko zachorowania i są dziedziczone, zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia raka także u potomstwa.
4. „Gęste piersi” – duża ilość tkanki gruczołowej zwiększa ryzyko raka i utrudnia wykrycie guza podczas mammografii.
5. Późna menopauza – dłuższy okres ekspozycji na estrogen zwiększa ryzyko raka piersi.
6. Brak lub późna ciąża – wczesna ciąża przed 30. rokiem życia zmniejsza ryzyko raka piersi, a jego brak lub późna ciąża zwiększają ryzyko.
7. Hormonalna terapia zastępcza (HRT) –szczególnie kombinacja estrogen + progesteron, podnosi ryzyko raka piersi. Po zaprzestaniu stosowania HRT ryzyko maleje.
8. Nadwaga – u kobiet po menopauzie nadmiar tkanki tłuszczowej zwiększa poziom estrogenów, co podnosi ryzyko raka piersi.
9. Estrogeny – zarówno HRT, jak i antykoncepcja doustna mogą zwiększać ryzyko raka piersi, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu. [3]

Rak piersi – objawy

Objawy raka piersi są bardzo zróżnicowane, co utrudnia wczesne wykrycie choroby. Choroba może manifestować się różnymi objawami, które warto znać, aby móc w porę zareagować. Objawy u kobiet są niespecyficzne, co utrudnia wczesne wykrycie choroby. Badania epidemiologiczne wskazują, że najczęstszym objawem jest wyczuwalny guzek w piersi.

Jak wygląda początek raka piersi?

Jednym z pierwszych sygnałów może być wyczuwalny guzek. Czy rak piersi może być niezłośliwy? Na szczęście nie każdy guzek oznacza raka – mogą to być również torbiele lub inne zmiany łagodne. Diagnostyka obejmuje również zmiany łagodne. Oprócz guzka, mogą pojawić się również inne objawy, takie jak: wciągnięcie skóry, zmiana kształtu lub wielkości piersi, zaczerwienienie skóry, wydzielina z brodawki czy powiększenie węzłów chłonnych pod pachą. Regularne samobadanie piersi pomaga w wykrywaniu zmian, które mogą być pierwszym krokiem do zdiagnozowania nowotworu piersi.

Objawami, które mogą wskazywać na raka piersi, są nie tylko guzki, ale też zmiany w wyglądzie brodawki, obrzęk, zaczerwienienie lub bóle piersi. Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów, warto skonsultować się z lekarzem i wykonać badania profilaktyczne. Należy też pamiętać, że objawy raka piersi mogą być różne u poszczególnych osób.

Objawy raka – jak wyglądają guzy na piersiach?

To pytanie jest często zadawane, jednak odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ morfologia guzów nowotworowych piersi jest bardzo zróżnicowana. Badania histopatologiczne pozwalają na dokładną klasyfikację guzów, uwzględniając ich wielkość, kształt, granicę, strukturę wewnętrzną. 

Co boli przy raku piersi?

Ból piersi nie zawsze towarzyszy rakowi, ale w zaawansowanych stadiach mogą pojawić się bolesne objawy, takie jak uczucie ciężkości, ból kości (w przypadku przerzutów) oraz dyskomfort w okolicach piersi. [4]

Rak piersi objawy – badania

Objawy raka piersi u kobiet są przedmiotem intensywnych badań diagnostycznych. Mammografia jest uważana za najdokładniejsze badanie przesiewowe, a uzupełnienie jej biopsją pozwala na dokładne rozpoznanie i ostateczne potwierdzenie diagnozy. Najczęściej najlepsze wyniki daje połączenie różnych metod diagnostycznych Przy udziale nowoczesnych technik obrazowych, takim jak mammografia czy tomosynteza (mammografia cyfrowa) [7], możliwe jest coraz wcześniejsze wykrywanie zmian nowotworowych już na początkowych etapach.

Stadia raka piersi

Rak piersi klasyfikowany jest od stadium I do IV. Stadium I oznacza wczesny etap z niewielkim guzem, natomiast stadium IV to zaawansowany rak z przerzutami do innych narządów. 

System TNM (po ang. Tumor, Nodules i Metastases) opracowany przez Międzynarodową Unię do Walki z Rakiem (UICC) [9] służy do precyzyjnej oceny rozmiaru i zasięgu nowotworu. Litera „T” określa wielkość pierwotnego guza, „N” informuje o zaangażowaniu regionalnych węzłów chłonnych, a „M” wskazuje na obecność odległych przerzutów.

1. stadium I – rak jest mały i nie rozprzestrzenił się nigdzie indziej,
2. stadium II – większy guz lub zaangażowanie kilku węzłów chłonnych, 
3. stadium III – zaawansowany guz z zaangażowaniem węzłów chłonnych lub rozprzestrzenił się na otaczające tkanki,
4. stadium IV – nowotwór z przerzutami do odległych narządów.

Każde stadium wymaga innego podejścia terapeutycznego, a wczesne wykrycie ma ogromny wpływ na rokowania i metody leczenia raka piersi.

Diagnostyka raka piersi

Diagnostyka raka piersi opiera się na kilku kluczowych badaniach, które pozwalają na wykrycie guza i określenie jego rodzaju, a przyczyny raka piersi są związane zarówno z predyspozycjami genetycznymi, jak i czynnikami środowiskowymi.

Jak diagnozuję się raka piersi i jakie badanie najlepiej wykrywa raka piersi?

Diagnostykę raka piersi w Polsce najczęściej rozpoczyna się od jednego tych badań:

• Mammografia – zalecana jako badanie przesiewowe, szczególnie dla kobiet powyżej 40. roku życia.
• Ultrasonografia (USG) – często stosowana u młodszych pacjentek lub jako uzupełnienie mammografii.
• Biopsja – pobranie próbki tkanki do badania histopatologicznego.

Najskuteczniejsze jest połączenie mammografii i biopsji, które pozwala na dokładną diagnozę. W przypadku wczesnych objawów diagnostyka raka piersi jest kluczowa, aby jak najszybciej rozpocząć leczenie. [1]

Rak piersi – leczenie 

Leczenie raka piersi jest zależne od stadium choroby, typu nowotworu oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W Polsce dostępne są różne metody, w tym chirurgiczne usunięcie guza, radioterapia, chemioterapia oraz nowoczesne terapie ukierunkowane, takie jak hormonoterapia i immunoterapia.

Leczenie może obejmować operację, chemioterapię, radioterapię, hormonoterapię oraz terapię celowaną. Każda z tych metod ma swój określony czas trwania. Leczenie adjuwantowe jest stosowane po zabiegu chirurgicznym, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby. Leczenie neodjuwantowe jest stosowane przed operacją, aby zmniejszyć rozmiar guza i ułatwić zabieg chirurgiczny [8].

Ile trwa leczenie raka piersi?

Czas trwania leczenia raka piersi jest bardzo indywidualny i zależy od wielu czynników, takich jak: stadium zaawansowania choroby, rodzaj nowotworu, stan zdrowia pacjentki, a także wybranych metod leczenia.

Rodzaje raka piersi 

Wczesne stadia choroby często wymagają krótszego leczenia, natomiast w zaawansowanych przypadkach terapia może być długotrwała i obejmować wiele różnych etapów. Leczenie raka piersi jest procesem dynamicznym. Schematy terapeutyczne są dostosowywane indywidualnie do każdej pacjentki i mogą ulegać modyfikacji w trakcie leczenia w zależności od odpowiedzi na terapię i wystąpienia działań niepożądanych.

Podział raka piersi może odbywać się na podstawie różnych kryteriów, m.in.: stopnia zaawansowania, typu histopatologicznego i statusu receptorowego, który oznacza obecność lub brak określonych receptorów hormonalnych (estrogenowych, progesteronowych) oraz receptora HER2. Ten podział ma kluczowe znaczenie dla doboru leczenia hormonalnego i celowanego.

Rokowania dla raka piersi

Rokowania dla raka piersi są determinowane przez wczesne wykrycie i zastosowanie skutecznych metod leczenia. Im wcześniej wykryty nowotwór, tym większe szanse na długotrwałe przeżycie. Nowoczesne terapie, takie jak immunoterapia i terapia ukierunkowana, znacząco poprawiają rokowania pacjentów, a wsparcie psychologiczne pomaga przetrwać trudy leczenia.

Jak długo można żyć z rakiem piersi? Długość życia pacjenta zależy od stadium nowotworu i odpowiedzi na leczenie. Wczesne wykrycie może znacząco przedłużyć życie i poprawić jego jakość. Objawy raka piersi u kobiet to jeszcze nie wyrok, podstawa to samobadanie i badania diagnostyczne. [4]

Przerzuty raka piersi

Rak piersi najczęściej przerzutuje do kości, płuc, wątroby i mózgu. Jakie objawy towarzyszą przerzutom? W przypadku przerzutów do kości może pojawić się ból i kruchość kości, natomiast przerzuty do wątroby mogą objawiać się żółtaczką i bólami brzucha. Przerzuty wpływają na rokowania, a ich wykrycie zmienia podejście terapeutyczne. [2]

Profilaktyka i wczesne wykrywanie raka piersi

Profilaktyka raka piersi obejmuje regularne samobadanie piersi, mammografię dla kobiet po 40. roku życia oraz prowadzenie zdrowego stylu życia. Wczesne wykrycie nowotworu piersi jest kluczowe dla poprawy rokowań.

Nasza Fundacja Cancer Fighters oferuje wsparcie pacjentom poprzez pomoc chorym na raka, w tym pomoc intelektualną, rzeczową, finansową oraz wsparcie psychologiczne, co odgrywa kluczową rolę w walce z nowotworem. Jeżeli chcesz dowiedzieć się, jak zostać podopiecznym fundacji, odwiedź stronę i poznaj możliwości wsparcia na każdym etapie choroby.

Bibliografia:

1. J Jassem, M Krzakowski, Onkologia w Praktyce Klinicznej, 2018, journals.viamedica.pl, [dostęp: 25.10.2024]  
2. Marzena Sygut, Polki częściej niż inne Europejki umierają na raka piersi, Kurier medyczny menedżera zdrowia, 2023/6, 4-5, 
3. Obeagu, Emmanuel Ifeanyi PhD; Obeagu, Getrude Uzoma, Breast cancer: A review of risk factors and diagnosis, journals.lww.com, 19.01.2024, [dostęp: 25.10.2024],  
4. The American Cancer Society medical and editorial content team, Breast Cancer Signs and Symptoms, cancer.org, 14.01.2022 r., [dostęp: 25.10.2024 r.],  
5. MODERN HEALTHCARE INSTITUTE, Diagnostyka molekularna w leczeniu nowotworów BRCA-zależnych RAPORT, kwiecień 2023, [dostęp: 25.10.2024 r.],  
6. Dr n. med. Katarzyna Pogoda, Czym jest rak piersi? [dostęp: 25.10.2024],  
7. Dr n. med. Wojciech Rudnicki, Co to jest tomosynteza i jakie ma zalety?, 02.09.2024, [dostęp: 25.10.2024],  
8. Leczenie adjuwantowe i neodjuwantowe, [dostęp: 25.10.2024],  
9. Nowotwór piersi u kobiet. Stadia zaawansowania, [dostęp: 29.10.2024],
10. Nowotwór piersi u mężczyzn – Objawy, [dostęp: 29.10.2024],